سکته مغزی

تعریف:

سکته مغزی یا حادثه عروقی مغزی یک قطع در جریان خونی که برای مغز فرستاده می شود است که نتیجه آن اختلال عملکرد عصبی می باشد.

علت های سکته مغزی:

ترومبوز - لخته خون در داخل رگ های خونی مغز یا گردن
انسداد جریان خون مغز (آمبولی)
انقباض یک شریان خونرسان مغزی
خونریزی مغزی - گسیختگی (پاره شدن) رگ های مغزی همراه با خونریزی/فشار به بافت مغز

ریسک فاکتور های وابسته به سکته مغزی:

فشارخون بالا
سابقه حمله ایسکمیک گذرا
بیماری های قلبی (اترواسکلروزیس- آریتمی- بیماری های دریچه ای قلب)
سن مساعد
دیابت

علائم و نشانه ها:

به طور زیاد بستگی به اندازه و قسمت ضایعه دارد
کاهش حرکت - همی پلژیا (فلج یک طرف یا طرف دیگر) یا همی پارزیا (ضعف حرکتی در یک طرف بدن)
کاهش ارتباط:

× آفازی شنوایی (ناتوانی در فهمیدن لغات گفته شده)

× آفازی گفتاری (ناتوانی در صحبت کردن)

کاهش بینایی
کاهش حس
اختلال کار مثانه
اختلال در فعالیت های ذهنی
در بیشتر موارد شروع علائم خیلی ناگهان است:

× سطح هوشیاری ممکن است از لتارژی به گیجی ذهنی به بیهوشی عمیق گوناگون باشد

× بدنبال افزایش فشار داخل جمجمه فشار خون ممکن است به طور شدید افزایش یابد

× بیمار ممکن است یک سردرد شدید ناگهانی همراه با تهوع و استفراغ تجربه کند

× بیمار ممکن است برای یک ساعت، روز ها و یا هفته ها در کما باقی بماند و سپس برگردد

× به طور کلی هر چه کما طولانی تر پیش آگهی ضعیف تر می شود

افزایش فشار داخل جمجمه در نتیجه خونریزی یا ایسکمی و متعاقب ادم مغزی یک عارضه تکرار شونده است

مراقبت های پزشکی - پرستاری در طول مرحله حاد سکته مغزی:

مراقبت های عینی در طول مرحله حاد:

× بیمار را زنده نگه داریم

× به حداقل رساندن آسیب مغزی با فراهم کردن خون اکسیژن دار کافی برای مغز

از راه های هوایی، تنفس و گردش خون حمایت کنیم
حفظ جریان رشته های عصبی با مشاهده مکرر به شرح زیر:

× سطح هوشیاری

× اندازه مردمک و واکنش به نور

× پاسخ بیمار به دستور ها

× حرکت و قدرت

× علائم حیاتی بیمار- فشار خون، نبض، تنفس و دما

× به طور ویژه در مورد تغییر هر یک از موارد بالا آگاه باشید، بدتر شدن می تواند پیشرفت سکته مغزی را نشان دهد.

دائماً بیمار را نسبت به اشخاص، مکان و زمان (روز و ماه) هماهنگ کنید حتی اگر بیمار در کما باقی بماند. گیجی ممکن است یک نتیجه ساده برای بازیافتن هوشیاری، یا ممکن است ناشی از کمبود عملکرد عصبی باشد.
نگهداری پوزیشن مناسب و تطبیق بدن:

× پیشگیری از عوارض استراحت در تخت

× به کار بردن تخته ی پا، کیسه شن، چرخش برآمدگی تروکانتر و سایر برآمدگی ها در صورت لزوم

× برای کاهش فشار داخل جمجمه سر بیمار 30 درجه بالاتر از تخت نگهداری شود.

× بیمار را روی تشک هوا قرار دهید و متناوب کنید فشار روی تشک تخت و برای حفظ تمامیت پوست، بیمار را هر 2 ساعت بچرخانید

از تعادل کافی مایعات و الکترولیت ها مطمئن شوید:

× مایعات ممکن است برای کاهش فشار داخل جمجمه محدود شوند

× مایعات داخل وریدی تا رسیدن مددجو به وضعیت ثبات استفاده می گردد سپس با توجه به توانایی بیمار سند بینی معده ای یا تغذیه دهانی شروع می شود

توزیع دارو ها بر طبق دستورات:

× ضد فشار خون

× آنتی بیوتیک، در صورت لزوم

× کنترل حملات دارویی

× ضد انعقاد ها

× مسکن ها و آرامشبخش ها داده نمی شود چون آنها مرکز تنفس را سرکوب می کنند و مشاهدات عصب شناسی را مخفی می کنند.

حفظ دفع مناسب و کافی:

× سوند فولی معمولاً در طول مرحله ی حاد استفاده می شود؛ در طول دوره ی نوتوانی آموزش مثانه شروع می شود

× از نرم کننده های مدفوع (مسهل) برای پیشگیری از یبوست استفاده کنید. سفت شدن مدفوع در افزایش فشار داخل جمجمه افزایش می یابد

برای رسیدن به حداکثر وسعت قابل انجام در نقشه مراقبت خانواده بیمار و افراد مهم دیگر را شریک دهید:

× در مواقع ممکن به آنها اجازه دهید در مراقبت یاری کنند

× آنها را آگاه نگهدارید و کمک کنید بدانند که بیمارشان در چه وضعیتی است

نوتوانی بیمار بعد از حمله مغزی:

یک تیم منظم در بیشتر اوقات مورد استفاده قرار می گیرد
در زمینه اهداف برای نوتوانی بیمار را در نظر بگیرید این احتمال رسیدن به اهداف را افزایش می دهد
نوتوانی عمومی و وظایف متقابل بیمار شامل:

× آموزش به استفاده از توانایی و قوای سالم برای جبران عملکرد آسیب دیده

× آموزش به استقلال یافتن در انجام کارهای روزانه (حمام کردن، لباس پوشیدن و غذا خوردن)

× توصیه به الگوهای رفتاری که احتمالاً از بازگشت علائم پیشگیری می کند:

ü گفتگو در مورد دارو های تجویز شده

ü توقف سیگار کشیدن

ü کاهش روز به روز استرس

ü اصلاح رژیم غذایی

آموزش اختصاصی، تشویق و حمایت از نیازها
در نهایت برنامه ورزشی شخصی که درگیر کند هر دو سمت تحت تاثیر واقع شده و نشده لازم است
چنانچه وضعیت بیمار نشان دهد گفتار درمانی ممکن است لازم باشد
ارزیابی مداوم اهداف و توانایی های بیمار برای رسیدن به اهداف و حفظ یک برنامه واقع بینانه مراقبتی لازم است
مشاوره و حمایت خانواده بیمار یک قسمت جدایی ناپذیر از پروسه نوتوانی است

× هم بیمار و هم خانواده نیاز دارند به راهنما و حمایت برای کنار آمدن با اختلال شخصیتی و عقلانی

× آموزش به خانواده بیمار برای پذیرش برخی واکنش های عاطفی همچون گریه نابجا، خندیدن یا طغیان خشم

آموزش به خانواده بای پشتیبان و خوش بین بودن؛ امّا استوار و سالم بودن. آنها باید از انجام کارهایی که خود بیمار می تواند برای خودش انجام دهد خوداری کنند